Eylem; iş, oluş, hareket bildirip kip ve kişi
eki alan sözcüklerdir.
İşten çıktıktan sonra
parkta biraz yürüdüm.
Bu cümlede, bir hareket bildiren “yürümek”
sözcüğü kip (-di’li geçmiş zaman) ve kişi eki (-m) alarak, (yürü – dü – m)
cümlede “eylem” olmuştur.
Aşağıdaki cümlelerde koyu renkli sözcükler kip
ve şahıs eki alarak cümlede eylem görevinde kullanılmışlardır.
Bu yaz
tatilinde köyümüze gideceğiz.
Şimdi
askerdeki amcama mektup yazıyorum.
Dilekçenizi
ay sonuna kadar bana vermelisiniz.
Öğretmenimizin
anlattığı fıkraya uzun süre güldük.
Eylem Kipleri
Eylemlerin bir işi, durumu veya oluşu ortaya koyuş biçimlerine kip
denir. Kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır.
A. Haber (Bildirme) Kipleri
Zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Bu kiplerle çekimlenen eylemlerin
gerçekleşme zamanı bellidir.
1.
Di’li Geçmiş Zaman Kipi
2.
Miş’li Geçmiş Zaman Kipi
3.
Şimdiki Zaman Kipi
4.
Gelecek Zaman Kipi
5.
Geniş Zaman Kipi
B. Dilek (Tasarlama) Kipleri
Zaman anlamı taşımayan kiplerdir. Bu kiplerle çekimlenen eylemler,
bir tasarı halinde olduğundan zaman kavramı taşımaz.
1.
Gereklilik Kipi
2.
İstek Kipi
3.
Dilek-Koşul Kipi
4.
Emir Kipi
Eylemlerde Olumsuzluk
Eylemlerde olumsuzluk, kip eklerinden önce eyleme olumsuzluk eki
(-me, -ma, -mez, -maz ) getirilerek yapılır.
Eylem + Olumsuzluk Eki (-me, -ma) + Kip + Kişi Eki
gel – me
– miş – sin (öğrenilen geçmiş zaman)
gel – me
– di – m (görülen geçmiş zaman)
gel –
mi(me) – yor – um (şimdiki zaman)
gel – me
– y – eceğ(ecek) – im (gelecek zaman)
gel – me
– m (geniş zaman)
gel – mez
– sin (geniş zaman)
gel – me
– y – e – lim (istek kipi)
gel – me
– se – n (dilek-koşul kipi)
gel – me
– meli – sin (gereklilik kipi)
gel – me
(emir kipi)
Eylemler anlam bakımından üçe ayrılır:
1. İş (Kılış) Eylemleri
Yapılan işten etkilenen bir varlığın, nesnenin bulunduğu
eylemlerdir.
Öğrenci
soruyu kısa sürede çözdü.
Dün seni
çok aradım.
Bu cümlelerde “çözmek” eyleminden “soru” sözcüğü, “aramak”
eyleminden “seni” sözcüğü etkilenmektedir.
2. Durum Eylemleri
Yapılan işten etkilenen bir varlığın, nesnenin bulunmadığı
eylemlerdir.
Araba
yolun ortasında durdu.
Bu
espriye tüm sınıf güldü.
Duvardaki
resimlere baktım.
Bu cümlelerdeki “durmak, gülmek, bakmak” eylemlerinde bir iş, bir
hareket vardır. Ancak bu eylemlerden etkilenen bir varlık, nesne yoktur.
3. Oluş Eylemleri
Zamanla meydana gelen değişmeyi gösteren eylemlerdir. Bu
sözcüklerde eylem genellikle kendiliğinden gerçekleşir.
Öğleden
sonra karnım çok acıktı.
Annem dün
hastalandı.
Kardeşimin
boyu uzadı.
Bu cümlelerdeki “acıkmak, hastalanmak, uzamak” eylemleri, belli
bir süre sonunda gerçekleşen bir değişmeyi ifade etmektedir.
Eylemlerde Anlam (Zaman) Kayması
Bir eylem kipinin kendi anlamı dışında, başka bir kip yerine
kullanılmasıdır.
Hafta sonları evinde oturup kitap okuyor.
Bu cümlede, her zaman yapılmakta olan bir iş bildirilmektedir.
Yani cümlede geniş zamanlı bir eylem anlatılmaktadır; ancak cümlede şimdiki
zaman kipi kullanılmıştır. Dolayısıyla şimdiki zaman kipi, geniş zaman kipi yerine
kullanılmıştır.
Gelecek
yıl üniversiteyi bitiriyor. (bitirecek)
(şimdiki
zaman kipi, gelecek zaman kipi yerine)
Ekinler
her yıl temmuzda sararıyor. (sararır)
(şimdiki
zaman kipi, geniş zaman kipi yerine)
50 soru :
1.
Aşağıdakilerin hangisinde ek eylem diğerlerinden farklı bir görevde
kullanılmıştır?
A) Bakışlarında her daim bir hüzün vardı.
B) Ondaki cesaret ve umut kimsede yoktu.
C) Ben kendimi bildim bileli buralar böyledir.
D) Sırtındaki palto da gömlek de eskimişti.
E) Onu sevenler, sevmeyenlerden çoktur.
2.
Aşağıdakilerin hangisinde eylem gereklilik kipinin hikâyesi ile çekimlenmiştir?
A) Sessizce elindeki işi bitirmeye çalışıyordu.
B) Onunla bu konuda tartışmamalıymışız.
C) Maket bıçağını kullanırken dikkatli olmalıydı.
D) Keşke o gün sen de bizimle gelseydin.
E) Bu kitabı iki gün önce bitirecektin.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi, birleşik zamanlı bir eylem değildir?
A) Uyumadan önce mutlaka süt içerdi.
B) Eski fotoğrafları kutudan çıkardı.
C) Fırsat bulduğu her an kitap okurdu.
D) Her sabah erkenden başlardı mesai.
E) Herkesin sorunuyla tek tek ilgilenirdi.
4. Ek
eylem, aşağıdakilerin hangisinde ad soylu sözcüğü yüklem yapma göreviyle
kullanılmıştır?
A) Oraya gitmeme sebep olan sendin.
B) Nasıl da inanmıştım senin sözlerine.
C) O da gelirse size katılırım.
D) Açıkta kalan yemekler ekşimişti.
E) Şekeri düşen küçük, ağlıyordu.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem kullanılmamıştır?
A) Sana anlatacacağım şeyler çok gizli.
B) Akşam olur olmaz lambalar yanardı.
C) Bu şiiri sen okursan daha iyi olur.
D) Beni bu hallere düşüren sen dost musun?
E) Bilmeyecekler seni ne kadar sevdiğimi.
6. Garibim namıma Kerem diyorlar Aslı'mı el almış harem diyorlar
Hastayım derdime verem diyorlar Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış'ım ben
Bu dizelerde
ek eylem almış kaç sözcük vardır?
A) 2 B)3 C)4 D) 5 E) 6
7. Ek eylemin olumsuz biçimi "değil" sözcüğü ile
oluşturulur.
Aşağıdakilerin
hangisinde "değil" sözcüğü bu açıklama dışında kullanılmıştır?
A) Benim sevdiğim insan bu değil!
B) Değil seni, beni bile dinlemez o.
C) Namık, bildiğiniz adamlardan değildir.
D) Ölmek değildir ömrümüzün en müşkül işi.
E) Sana yalanlar söyleyen ben değildim.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylemin farklı bir kipi kullanılmıştır?
A) Yıllardır sen de yalnızsın.
B) Dedem hep böyle keyiflidir.
C) Bugün çok mutluyum.
D) Sabah hava çok soğuktu.
E) Kapımız sana açıktır.
9. Ek eylemin geniş zamanı 3. tekil şahıs eki "-dır,
-dir" bazı durumlarda düşebilir.
Aşağıdaki
cümlelerin hangisinde bu durum örneklendirilmiştir?
A) Emin ol o da uzaklarda böyle üzgündür.
B) Ben burada daha huzurluyum.
C) Bizi hayata bağlayan tek şey umut.
D) Dün yanında gördüğüm kimdi?
E) Buranın bağları çok meşhurmuş.
10.
Aşağıdakilerin hangisinde yüklem, ek eylem almasına karşın tek zamanlıdır?
A) Sanatçının son şiirleri de kitaba alınmalıydı.
B) Onun bu güzelliği asla bozulmayacaktı.
C) Burada yıllardır huzur içinde yaşıyorduk.
D) Üzüldüğünü görünce konuyu değiştirmiştim.
E) Orada yaşadığı sıkıntılardan bahsetmezdi.
11. Ek
eylem aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı bir görevde
kullanılmıştır?
A) O sabah gökyüzü açıktı.
B) Deniz sakin, martılar suskundu.
C) Sonra birden bir kıyamet kopmuştu.
D) Martılar çığlık çığlığaydı.
E) Kayalıklarda tek kuş yoktu.
12. I. Nerede şimdi çocukluğumun yıldızlı gökleri
II. Üç vakittir bana seni unutturmayan
III. Yalnızlığımızın ayak ucunda duruyordu tarih
IV. Nergis demeti uzatıyor çocuklar sana
V. Bir başkası gibi bakmayasın yüzüme
Yukarıdaki
numaralanmış dizelerin hangi ikisinde ek eylem kullanılmamıştır?
A) I. ve II. B) II. ve III. C)
III. ve IV.
D) III. ve VI. E) IV. ve V.
13.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ad tamlaması ek eylem alarak yüklem olmuştur?
A) O gece sabaha dek uyumamıştı.
B) Bu duyulan, onun sesidir.
C) Birçoğu, sözel derslerde başarılıdır.
D) Yeni girdiği işte oldukça mutluydu.
E) O akşam annesi çok güzel yemekler yapmıştı.
14. Adıllar da ek eylem alıp yüklem olur.
Aşağıdaki
cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır?
A) Senin verdiğin dilekçeye yanıt gelmemişti.
B) Hepimizin amaçları çevre koşullarına göre değişiyordu.
C) Benim, şu dünyada mutlu olmayı bir türlü başaramayan.
D) Benim de hayallerim var insanı yakan.
E) Onların evleri buradan oldukça uzaktaymış.
15.
Aşağıdakilerin hangisinde ek eylemin geniş zaman eki "dir"eyleme
"olasılık" anlamı katmıştır?
A) Bu kitabı herkes okumalıdır.
B) Daha sonra şiir kitabı yayımlanmıştır.
C) Seninle dostluğumuz bitmiştir.
D) O da buraları çok özlüyordur.
E) İnsan, sorumluluğunu bilmelidir.
16.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem yoktur?
A) Onun çevresi çok geniştir.
B) Yeni uyanan kedicik tembel tembel geriniyordu.
C) Saha çamur clduğu için maç ertelenmişti.
D) Her gazetede böyle haberlere yer verilirmiş.
E) Size gereken ilgiyi gösteremedik; özür dileriz.
17.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi basit zamanlı değildir?
A) Yarın faturayı mutlaka yatırmalısın.
B) Sıcak havalarda dışarı çıkmayı sevmez.
C) Aceleyle masanın üzerindeki kitapları topluyor.
D) Öğretmen olarak insanları sevmeliydi.
E) Sınıfta sadece beş öğrenci vardı.
18. Ben o zamanlar malların istif edildiği imalathanenin
üstündeki bölmede yatardım. Odam ne güzeldi. Hele mehtaplı gecelerde ne şirin
olurdu. Tam pencereme yakın bir dut ağacı vardı. Ay ışığı dut yapraklarından
süzülür, odaya pare pare dökülürdü.
Yukarıdaki
parçada birleşik zamanlı kaç eylem kullanılmıştır?
A) 1 B)
2 C)
3 D)
4 E) 5
19.
Aşağıdaki cümlelerde kullanılan ek eylemlerden hangisi diğerlerinden farklı
görevdedir?
A) Yalnız seninle konuşacakmış.
B) Onu, aslan oğlum, diye severdi.
C) En sevdiği arkadaşıdır, yalnızlık.
D) Gidiyordum gurbeti gönlümde duya duya.
E) Akşamları, eşimle yürüyüşe çıkıyorduk.
20. Bir bestenin engin sesi yükselirdi Boğaz'dan
Coşmuştu gene bir aşkın uzak hatırasıyla
Aksederdi uyanmış tepelerden sırasıyla
Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezinirdi.
Bu
dizelerde birleşik zamana göre çekimli kaç eylem vardır?
A) 1 B)
2 C) 3
D) 4 E) 5
CEVAPLAR:
1.D 2.C
3.B 4.A
5.E 6.B
7.B 8.D
9.C 10.A 11.C
12.E 13.B 14.C
15.D 16.E 17.D
18.C 19.C 20.D
1. 1. I. İlkokul
öğretmenimiz oldukça yaşlanmış.
II. Behçet Necatigil’in şiirlerini okuyorum.
III. Yaz tatilin de boyun nasıl da uzamış?
IV. Hastalıktan iyice sararmış zavallıcık.
V. Buraya geldiğini neden söylemedin?
Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisinin yüklemi kılış bildirmektedir?
A) I ve IV
B) II ve III
C) I ve II
D) II ve V
E) IV ve V
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi dilek kipinde çekimlenmiştir?
A) Tatilde yurt dışına çıksam.
B) Tatilde yurt dışına çıkmış.
C) Tatilde yurt dışına çıkacak.
D) Tatilde yurt dışına çıktı.
E) Tatilde yurt dışına çıkar.
3. I. Hafta sonu tiyatro izleyelim.
II. Bir daha geri dönemem.
III. Eksikliğini çok hissedeceğiz.
IV. Özgürlük emek ister.
V. Saat on iki kez gonkladı.
Yukarıdaki cümlelerde aşağıdaki fiilkiplerinden hangisi yoktur?
A) Emir kipi
B) Görülen geçmiş zaman
C) İstek kipi
D) Geniş zaman
E) Gelecek zaman
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminde zaman anlamı yoktur?
A) Halikarnas Balıkçısı’nın romanlarında kişiler, bildiğimiz kişilere benzemezler pek.
B) Eleştirmen, eleştirilerinde kendinden bahsettiği zamanlarda bile tarafsızlığını korumalı.
C) Yolculuğa çıkmadan önce ilk olarak yolda okuyacağım kitapları alırım yanıma.
D) Kitaplarında anlatacağı mekânları belirledikten sonra o mekânları uzun süre incelermiş.
E) Bir kitapta “ne” anlatacağı kadar “nasıl” anlatacağını da uzun uzun planlardı.
5. Aşağıdakilerden hangisinin fiilinde zaman kayması yoktur?
A) İki arkadaş yabancı bir şehirde karşılaşır ve bir yerde oturup dertleşir.
B) Hep böyle yapıyor, önce güler yüzle karşılıyor beni sonra yokmuşum gibi davranıyor.
C) Birazdan iş görüşmesine o değil de ben gidecekmişim gibi koltukta rahat rahat oturuyor.
D) Daha yol yorgunluğu üzerinden atmadan, kendine gelmeden yarın İstanbul’a uçuyor.
E) Bu durumdan ben de rahatsız oldum, ne yapar ne eder gelecek ay sözümü yerine getiririm.
6. Aşağıdakilerden hangisinde “-miş” eki başkasından duyma anlamı taşımaktadır?
A) Kendini bir deri bir kemiğe çevirmişsin.
B) Dersin sonlarına doğru bir an dalmışım.
C) Konser, yağışlardan dolayı ertelenmiş.
D) Kurutulmuş sebzelerle aram yok benim.
E) Maçın ilk yarısını izlerken uyumuşum.
7. Aşağıdakilerden hangisinde eylem, sözün söylendiği anda gerçekleşmektedir?
A) Kahvaltıdan önce mutlaka bir bardak süt içiyor.
B) Ailesini ziyaret etmek için haftaya yola çıkıyor.
C) Kardeşiyle o günden sonra hiç görüşmüyor.
D) Beş yıldır buralardan uzakta İzmir’de yaşıyor.
E) Çalışma odasında yazısını bitirmeye çalışıyor.
8. Aşağıdakilerden hangisinde fiil basit zamanlı değildir?
A) İlk ödülünü on sekiz yaşında almış.
B) İkinci kitabını bu yıl çıkaracakmış.
C) İnceleme yazıları da yayımlanacak.
D) Kendini yinelemiyor, yeniliyor o.
E) Akşamları dört saat kitap okuyor.
9. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem istek kipindedir?
A) Hayatına yeni bir yön vermelisin.
B) Bu evrakları muhasebeye bırak.
C) Bir de düşündüklerimiz olsa.
D) Fazla gecikmeden yola koyulayım.
E) Biraz daha dinlenmek istiyorum.
10. Aşağıdakilerden hangisinde yüklemi birleşik zamanlıdır?
A) Hangi otobüs önce kalkarsa ona binecekti.
B) Arkadaşlarını arada sırada da olsa arıyor.
C) Mesleğe çok erken yaşlarda adım attı.
D) Gömleği, doğum gününde hediye edilmiş.
E) Otobüsün arkasında oturmaktan nefret eder.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması yoktur?
A) Her sabah ilk iş büroyu temizlersin.
B) Olumsuzlukları da hesaba katacaksın.
C) Öğleden sonraları yanımıza uğruyor.
D) Yanılmıyorsam bizim komşu olacak.
E) Bugün kitap evlerine uğramalıyım.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem emir kipindedir?
A) Bahçedeki gülleri sulamalıyım.
B) Geç olmadan işe koyulalım.
C) Yarın bu kadar geç kalmasın.
D) İş olsa da sürekli çalışsak.
E) Etrafa çekidüzen vereyim.
13. “Akıllı köprü arayıncaya dek **** suyu geçer. ”
Bu atasözündeki yüklemin kipiyle aşağıdakilerden hangisinin kipi arasında benzerlik yoktur?
A) Demiri tavında dövmeli.
B) Sağır işitmez uydurur.
C) Ateş düştüğü yeri yakar.
D) Dost, kötü günde belli olur.
E) Acıklı başta akıl olmaz.
14. Aşağıdaki cümlede geçen fiillerden hangisinin yapısı ötekilerden farklıdır?
A) Taşıyamam ben bu yükü tek başıma.
B) Anlayabilirsin her şeyin nedenini.
C) Düşüver ardına ümitlerinin.
D) Merdivenlerden inerken düşeyazdım.
E) Bu karanlıkta kimseye göndermem seni.
15. Bir sen vardın oysa
Bir senin gözlerin kalmıştı
Okyanustan iki damla.
Şimdi masmavi iki ayrılık onlar.
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ekfiil
B) Birleşik zamanlı fiil
C) Ek fiili düşmüş isim
D) Basit yapılı fiil
E) Basit zamanlı fiil
16. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yardımcı fiille oluşturulmuş bir birleşik fiildir?
A) Bu durum ona zaman kazandırdı.
B) Yardımından dolayı çok sevindi.
C) Damlalar pencereden süzülüverdi.
D) Acıları onu daha da güçlü kıldı.
E) Bu düğün asla ve asla sensiz olmaz.
II. Behçet Necatigil’in şiirlerini okuyorum.
III. Yaz tatilin de boyun nasıl da uzamış?
IV. Hastalıktan iyice sararmış zavallıcık.
V. Buraya geldiğini neden söylemedin?
Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisinin yüklemi kılış bildirmektedir?
A) I ve IV
B) II ve III
C) I ve II
D) II ve V
E) IV ve V
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi dilek kipinde çekimlenmiştir?
A) Tatilde yurt dışına çıksam.
B) Tatilde yurt dışına çıkmış.
C) Tatilde yurt dışına çıkacak.
D) Tatilde yurt dışına çıktı.
E) Tatilde yurt dışına çıkar.
3. I. Hafta sonu tiyatro izleyelim.
II. Bir daha geri dönemem.
III. Eksikliğini çok hissedeceğiz.
IV. Özgürlük emek ister.
V. Saat on iki kez gonkladı.
Yukarıdaki cümlelerde aşağıdaki fiilkiplerinden hangisi yoktur?
A) Emir kipi
B) Görülen geçmiş zaman
C) İstek kipi
D) Geniş zaman
E) Gelecek zaman
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminde zaman anlamı yoktur?
A) Halikarnas Balıkçısı’nın romanlarında kişiler, bildiğimiz kişilere benzemezler pek.
B) Eleştirmen, eleştirilerinde kendinden bahsettiği zamanlarda bile tarafsızlığını korumalı.
C) Yolculuğa çıkmadan önce ilk olarak yolda okuyacağım kitapları alırım yanıma.
D) Kitaplarında anlatacağı mekânları belirledikten sonra o mekânları uzun süre incelermiş.
E) Bir kitapta “ne” anlatacağı kadar “nasıl” anlatacağını da uzun uzun planlardı.
5. Aşağıdakilerden hangisinin fiilinde zaman kayması yoktur?
A) İki arkadaş yabancı bir şehirde karşılaşır ve bir yerde oturup dertleşir.
B) Hep böyle yapıyor, önce güler yüzle karşılıyor beni sonra yokmuşum gibi davranıyor.
C) Birazdan iş görüşmesine o değil de ben gidecekmişim gibi koltukta rahat rahat oturuyor.
D) Daha yol yorgunluğu üzerinden atmadan, kendine gelmeden yarın İstanbul’a uçuyor.
E) Bu durumdan ben de rahatsız oldum, ne yapar ne eder gelecek ay sözümü yerine getiririm.
6. Aşağıdakilerden hangisinde “-miş” eki başkasından duyma anlamı taşımaktadır?
A) Kendini bir deri bir kemiğe çevirmişsin.
B) Dersin sonlarına doğru bir an dalmışım.
C) Konser, yağışlardan dolayı ertelenmiş.
D) Kurutulmuş sebzelerle aram yok benim.
E) Maçın ilk yarısını izlerken uyumuşum.
7. Aşağıdakilerden hangisinde eylem, sözün söylendiği anda gerçekleşmektedir?
A) Kahvaltıdan önce mutlaka bir bardak süt içiyor.
B) Ailesini ziyaret etmek için haftaya yola çıkıyor.
C) Kardeşiyle o günden sonra hiç görüşmüyor.
D) Beş yıldır buralardan uzakta İzmir’de yaşıyor.
E) Çalışma odasında yazısını bitirmeye çalışıyor.
8. Aşağıdakilerden hangisinde fiil basit zamanlı değildir?
A) İlk ödülünü on sekiz yaşında almış.
B) İkinci kitabını bu yıl çıkaracakmış.
C) İnceleme yazıları da yayımlanacak.
D) Kendini yinelemiyor, yeniliyor o.
E) Akşamları dört saat kitap okuyor.
9. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem istek kipindedir?
A) Hayatına yeni bir yön vermelisin.
B) Bu evrakları muhasebeye bırak.
C) Bir de düşündüklerimiz olsa.
D) Fazla gecikmeden yola koyulayım.
E) Biraz daha dinlenmek istiyorum.
10. Aşağıdakilerden hangisinde yüklemi birleşik zamanlıdır?
A) Hangi otobüs önce kalkarsa ona binecekti.
B) Arkadaşlarını arada sırada da olsa arıyor.
C) Mesleğe çok erken yaşlarda adım attı.
D) Gömleği, doğum gününde hediye edilmiş.
E) Otobüsün arkasında oturmaktan nefret eder.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması yoktur?
A) Her sabah ilk iş büroyu temizlersin.
B) Olumsuzlukları da hesaba katacaksın.
C) Öğleden sonraları yanımıza uğruyor.
D) Yanılmıyorsam bizim komşu olacak.
E) Bugün kitap evlerine uğramalıyım.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem emir kipindedir?
A) Bahçedeki gülleri sulamalıyım.
B) Geç olmadan işe koyulalım.
C) Yarın bu kadar geç kalmasın.
D) İş olsa da sürekli çalışsak.
E) Etrafa çekidüzen vereyim.
13. “Akıllı köprü arayıncaya dek **** suyu geçer. ”
Bu atasözündeki yüklemin kipiyle aşağıdakilerden hangisinin kipi arasında benzerlik yoktur?
A) Demiri tavında dövmeli.
B) Sağır işitmez uydurur.
C) Ateş düştüğü yeri yakar.
D) Dost, kötü günde belli olur.
E) Acıklı başta akıl olmaz.
14. Aşağıdaki cümlede geçen fiillerden hangisinin yapısı ötekilerden farklıdır?
A) Taşıyamam ben bu yükü tek başıma.
B) Anlayabilirsin her şeyin nedenini.
C) Düşüver ardına ümitlerinin.
D) Merdivenlerden inerken düşeyazdım.
E) Bu karanlıkta kimseye göndermem seni.
15. Bir sen vardın oysa
Bir senin gözlerin kalmıştı
Okyanustan iki damla.
Şimdi masmavi iki ayrılık onlar.
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ekfiil
B) Birleşik zamanlı fiil
C) Ek fiili düşmüş isim
D) Basit yapılı fiil
E) Basit zamanlı fiil
16. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yardımcı fiille oluşturulmuş bir birleşik fiildir?
A) Bu durum ona zaman kazandırdı.
B) Yardımından dolayı çok sevindi.
C) Damlalar pencereden süzülüverdi.
D) Acıları onu daha da güçlü kıldı.
E) Bu düğün asla ve asla sensiz olmaz.
17. Aşağıdakilerden hangisi “anlatamazdın” fiiliyle ilgili doğru
bir bilgidir?
A) Basit zamanlı ve basit yapıdadır.
B) Birleşik zamanlı ve basit yapıdadır.
C) Birleşik zamanlı ve birleşik yapıdadır.
D) Birleşik zamanlı ve türemiştir.
E) Basit zamanlı ve türemiştir.
18. Aşağıdakilerden hangisinde şimdiki zaman anlamı vardır?
A) Yazlarını Kuşadası’ nda geçiriyor.
B) İki ay sonra ay üç yaşına basıyor.
C) Övgü, bana başarma gücü veriyor.
D) Akşamki toplantı için hazırlanıyorum.
E) Güneşe çıktığı zaman hemen kızarıyor.
19. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi türemiş bir fiil değildir?
A) İtfaiye yangını başarıyla söndürdü.
B) Bütün zararını bizden çıkarttı.
C) Bu evde iyi günler de yaşandı.
D) Traktörü tarla komşusuna sattı.
E) Hep beraber pikniğe gidildi.
20. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir çekimli fiil yoktur?
A) Kırlangıçları izliyorum.
B) Bir gün onu anlayacaksın.
C) Maçın daha başlarıydı.
D) Demek ki değer bilirmiş.
E) Onunla kalmalıydı.
A) Basit zamanlı ve basit yapıdadır.
B) Birleşik zamanlı ve basit yapıdadır.
C) Birleşik zamanlı ve birleşik yapıdadır.
D) Birleşik zamanlı ve türemiştir.
E) Basit zamanlı ve türemiştir.
18. Aşağıdakilerden hangisinde şimdiki zaman anlamı vardır?
A) Yazlarını Kuşadası’ nda geçiriyor.
B) İki ay sonra ay üç yaşına basıyor.
C) Övgü, bana başarma gücü veriyor.
D) Akşamki toplantı için hazırlanıyorum.
E) Güneşe çıktığı zaman hemen kızarıyor.
19. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi türemiş bir fiil değildir?
A) İtfaiye yangını başarıyla söndürdü.
B) Bütün zararını bizden çıkarttı.
C) Bu evde iyi günler de yaşandı.
D) Traktörü tarla komşusuna sattı.
E) Hep beraber pikniğe gidildi.
20. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir çekimli fiil yoktur?
A) Kırlangıçları izliyorum.
B) Bir gün onu anlayacaksın.
C) Maçın daha başlarıydı.
D) Demek ki değer bilirmiş.
E) Onunla kalmalıydı.
1) d
2) a
3) a
4) b
5) c
6) c
7) e
8) b
9) d
10) a
11) e
12) c
13) a
14) e
15) e
16) d
17) c
18) d
19) d
20) c
2) a
3) a
4) b
5) c
6) c
7) e
8) b
9) d
10) a
11) e
12) c
13) a
14) e
15) e
16) d
17) c
18) d
19) d
20) c
